زندگینامه علی بن عباس اهوازی پزشک قرن چهارم

(بزرگ‏ترین پزشکان دولت آل بویه)

على بن عباس مجوسى( على بن عباس اهوازى) یکى از پزشکان پرآوازه ایرانى متولد شهر اهواز بود که ابتدا آیین زرتشتى داشت. وى از بزرگ‏ترین پزشکان دولت بویه بود. او را پس از رازى، بزگترین پزشک دوران اسلامى مى‏دانند و چون آیین زرتشتى داشت، او را مجوسى نامیده ‏اند.

وى در سده چهارم هجرى مى‏زیست و پزشک عضدالدوله، فرمانرواى آل بویه بود، با این حال، در بیمارستان عضدى که بسیارى از پزشکان در آن‏جا منصب داشتند، او را منصبى نبود.

وى پزشکى را نزد ابوماهر فارسى،( موسى بن سیّار) آموخت و پس از ابوماهر، به مطالعه کتاب‏هاى پیشینیان پرداخت. 

او نویسنده کتاب« کامل الصناعة المعروف بالملکى» بوده و گویا آن را براى عضدالدوله دیلمى تألیف کرده است. این کتاب که چند سالى در کشورهاى اروپایى تدریس شد، در ردیف کتاب‏هاى« الحاوى» و« قانون» است. وى در این کتاب ابتدا آراء حکماى پیشین از قبیل جالینوس، بقراط و رازى را بررسى و نقد کرده و سپس عقاید خویش را بیان مى‏کند. پس از آنکه کتاب قانون نوشته شد کتاب او را کنار گذاشتند و قانون جاى او را گرفت.

وى احتمالا به سیستم مویرگ‏هاى بدن پى برده است. همچنین او اولین کسى است که دریافته تولد نوزاد از رحم به خودى خود نیست، بلکه با انقباض ماهیچه‏هاى رحم صورت مى‏گیرد.

از تاریخ درگذشت و شرح حال وى، اطلاع کافى در دست نیست، همین قدر مى‏دانیم که تا سال 383 ق زنده بوده است.